Ulga za złe długi

Opublikowano: 25 listopada, 2025

Szanowni Państwo,

Ostatnio w ramach czynności sprawdzających urzędy skarbowe bardzo dokładnie weryfikują stosowanie tzw. ulgi na złe długi po stronie dłużnika (w podatku VAT oraz CIT/PIT).

Na czym polega ulga na złe długi po stronie dłużnika oraz co należy zrobić, gdy mają Państwo przeterminowane zobowiązania?

11. Na czym polega ulga na złe długi po stronie dłużnika (VAT)?

Ulga na złe długi po stronie dłużnika wynika z art. 89b ustawy o VAT i oznacza, że:

  • jeżeli Podatnik nie opłaci faktury zakupu w terminie 90 dni od dnia upływu terminu płatności wskazanego na fakturze lub w umowie,
  • a od tej faktury został odliczony podatek VAT,

to ma on obowiązek zmniejszyć odliczony VAT w rozliczeniu za okres, w którym mija 90. dzień od terminu płatności, czyli zwrócić podatek do urzędu.

Ważna informacja:

  • obowiązek korekty po stronie dłużnika istnieje niezależnie od tego, czy wierzyciel skorzystał ze swojej ulgi na złe długi, czy nie – wierzyciel ma prawo, dłużnik ma obowiązek.
  • jeżeli później faktura zostanie opłacona (w całości lub części), można ponownie zwiększyć VAT naliczony w rozliczeniu za okres, w którym nastąpiła zapłata (korekta „na plus”).
  • jeżeli VAT z danej faktury nigdy nie został odliczony, nie ma obowiązku dokonywania korekty z tytułu ulgi na złe długi.

Powyższe zasady dotyczą VAT. Analogiczne zasady obowiązują w podatkach dochodowych (PIT/CIT) nieopłacone faktury po upływie 90 dnia od terminu płatności powinna być wyrzucona z kosztów. Nie ma znaczenia, od kogo jest faktura i czy wierzyciel upomina się o zapłatę.

2. Co robić, jeżeli mają Państwo przeterminowane zobowiązania?

1) Poinformowanie biura rachunkowego

Jeżeli mają Państwo faktury, których nie udało się opłacić w terminie, bardzo prosimy o:

  • przekazywanie raz w miesiącu aktualnej listy nieopłaconych faktur, z podaniem:
    • numeru faktury,
    • danych kontrahenta,
    • kwoty brutto,
    • terminu płatności,
    • dat i kwot ewentualnych częściowych płatności, kompensat itp.

Na tej podstawie będziemy mogli:

  • prawidłowo ustalić, które faktury przekroczyły 90 dni od terminu płatności,
  • dokonać ewentualnych korekt VAT i podatków dochodowych zgodnie z przepisami.
  • Brak informacji o nieopłaconych fakturach może skutkować błędnym rozliczeniem VAT (zawyżony VAT naliczony), co urząd może wykryć, np. porównując dane z JPK_V7 Państwa i Państwa kontrahentów.

2) Porozumienie w sprawie terminu płatności przed upływem 90. dnia

Jeżeli widzą Państwo, że nie uda się opłacić faktury w pierwotnym terminie, warto z wyprzedzeniem:

  • skontaktować się z wierzycielem,
  • zawrzeć pisemne porozumienie/aneks/ugodę, które realnie przesuwa termin płatności (np. rozłożenie na raty, nowa data płatności).

Organy podatkowe i interpretacje przyjmują, że:

  • jeżeli termin płatności zostanie skutecznie przedłużony przed upływem 90 dni,
  • to 90-dniowy termin do zastosowania ulgi na złe długi liczy się od nowego (przedłużonego) terminu płatności.

W praktyce oznacza to, że zawarcie porozumienia z kontrahentem może przesunąć moment, w którym musieliby Państwo korygować VAT.

  • porozumienie takie teoretycznie można zawrzeć ustnie, najlepiej jednak zrobić to na piśmie ponieważ urząd może zażądać kopii porozumienia. Brak dokumentu może skutkować sporem z urzędem.

3) Weksel (i inne formy uregulowania należności)

Przepisy VAT rozumieją „uregulowanie należności” szeroko. Za uregulowanie uważa się m.in.:

  • zwykłą zapłatę (przelew, gotówka),
  • potrącenie / kompensatę,
  • rozliczenie poprzez cesję,
  • a także zapłatę wekslem własnym.
  • jeżeli przed upływem 90. dnia należność zostanie skutecznie uregulowana (w tym także wekslem), obowiązek korekty VAT po stronie dłużnika nie powstaje,
  • jeżeli korekta została już dokonana, późniejsze uregulowanie zobowiązania (np. spłata weksla) pozwala odzyskać odliczony VAT – zwiększamy VAT naliczony w rozliczeniu za okres, w którym nastąpiło uregulowanie.

Zastosowanie weksla to rozwiązanie, które może być przydatne w niektórych relacjach biznesowych, ale wiąże się także z określonymi ryzykami i skutkami prawnymi. Przed jego użyciem warto każdorazowo rozważyć:

  • relację z kontrahentem,
  • swoją sytuację finansową,
  • ewentualne konsekwencje prawne.

3. Jakie są konsekwencje braku korekty?

Jeżeli wierzyciel skorzysta z ulgi na złe długi, a dłużnik nie skoryguje VAT naliczonego, organy podatkowe:

  • widzą rozbieżność w plikach JPK_V7,
  • mogą wszcząć czynności sprawdzające lub kontrolę i domagać się:
    • dopłaty zaległego VAT,
    • odsetek za zwłokę,
    • a także nałożenia dodatkowego zobowiązania podatkowego (tzw. sankcji VAT) –

Dlatego tak ważne jest, aby:

nie odkładać tematów przeterminowanych płatności „na później”.

na bieżąco monitorować swoje zobowiązania,

informować biuro rachunkowe o fakturach nieuregulowanych i wszelkich porozumieniach z kontrahentami,